Skręcenie stawu skokowego - przyczyny, objawy, leczenie

Kompleksowy przewodnik po skręceniu stawu skokowego: identyfikacja objawów, pierwsza pomoc i ważne informacje o leczeniu i rekonwalescencji.

Skręcenie kostki może przydarzyć się biegaczowi podczas treningu na nierównym podłożu – w lesie czy w terenie górskim. Czasem narastające zmęczenie skutkuje złym postawieniem stopy nawet na płaskim podłożu. 

Na czym polega skręcenie stawu skokowego?

Istotą skręcenia jest uraz torebki stawowej i/lub więzadeł biernie stabilizujących staw skokowy. W zależności od zaawansowania urazu wyróżnia się trzy stopnie skręcenia:

• 1 st. – uszkodzenie torebki stawowej i naciągnięcie więzadła
• 2 st. – uszkodzenie torebki stawowej i częściowe naderwanie więzadła
• 3st. – uszkodzenie torebki stawowej i całkowite przerwanie ciągłości więzadła.  

Najczęściej dochodzi do uszkodzeń więzadeł położonych z boku stawu skokowego – gdy stopa zostanie obciążona bardziej na zewnętrznej krawędzi, a kostka boczna ucieknie do boku. Uraz dotyczy głównie więzadła skokowo-strzałkowego przedniego ATFL. Gdy siła działająca na staw skokowy jest większa, może dojść dodatkowo do uszkodzenia więzadła piętowo-strzałkowego CFL lub do złamania kości podudzia. 

Objawy skręcenia stawu skokowego

W momencie złego postawienia stopy odczuwalny jest ostry ból z boku kostki.  Dalsze chodzenie lub bieg mogą okazać się niemożliwe z powodu utrzymującego się dyskomfortu. Do kilku godzin od urazu staw skokowy zaczyna puchnąć, a okolica przed kostką boczną jest coraz bardziej tkliwa palpacyjnie. Może też pojawić się krwiak. Nasilenie objawów zależy od stopnia skręcenia (1-3) oraz od towarzyszących urazów w okolicy stawu skokowego (np. podwichnięcia ścięgien mięśni strzałkowych czy złamania kostki bocznej). 

Skręcona kostka – pierwsza pomoc

Postępowanie jest podobne jak po każdym urazie układu ruchu i polega na zastosowaniu metody POLICE:

• P (Protection) – ochrona uszkodzonego więzadła poprzez unikanie ruchów, które wywołały uraz (unikanie ruchu supinacji w przypadku uszkodzenia więzadeł ATFL i/lub CFL)
• OL (optimal loading) – dozwolone jest wykonywanie ruchów w zakresie nie wywołującym dolegliwości
• I (ice) – stosowanie zimnych okładów, np. kostek lodu zawiniętych w ręcznik (15 minut co 2-3 godziny), okładów żelowych
• C (compression) – zabandażowanie kostki celem zapobiegania narastania obrzęku
• E (elevation) – trzymanie kostki na podwyższeniu powyżej poziomu biodra.  

Wizyta u ortopedy

Każde skręcenie, wyglądające nawet na nieznaczny uraz, należy skonsultować z ortopedą. W trakcie skręcenia mogło dojść do uszkodzenia innych struktur leżących w okolicy stawu skokowego, które pominięte i nieleczone mogą w przyszłości utrudnić powrót do pełnej aktywności. Gdy skręcenie uniemożliwia postawienie stopy, a kość jest wyraźnie tkliwa palpacyjnie lekarz zleca wykonanie badania RTG, by wykluczyć złamanie.  Podstawowym badaniem dla oceny wydolności uszkodzonych więzadeł jest USG stawu skokowego. Na podstawie USG ortopeda ustala stopień skręcenia oraz planuje leczenie. 

Leczenie skręcenia stawu skokowego 

W większości przypadków (skręcenia 1 i 2 stopnia) wystarcza rehabilitacja – terapia manualna, masaż poprzeczny uszkodzonych więzadeł oraz ćwiczenia poprawiające czucie głębokie i równowagę. Leczenie trwa z reguły 3-6 tygodni. Gdy uszkodzone więzadła pozostają nadmiernie rozciągnięte lub całkowicie przerwane, a przez to niewydolne, lekarz ortopeda może rozważyć operacyjną rekonstrukcję więzadeł stawu skokowego.