Ortopeda, czym się zajmuje? kiedy należy się do niego zgłosić?

Do zadań ortopedy/traumatologa należy diagnozowanie, leczenie i rehabilitacja schorzeń związanych z narządami ruchu, a więc kośćmi, stawami i mięśniami.

Specjalista ten zaopatruje i leczy urazy oraz powikłania i zajmuje się rokowaniem w gojeniu urazów, a przede wszystkim złamań kości, zwichnięć stawów, a także amputacji i protezowania kończyn. Ortopeda ponadto leczy obrażenia kręgosłupa i czaszkowo-mózgowe, a także rozpoznaje wrodzone i nabyte choroby tkanki kostnej i wady postawy.

Jakimi chorobami zajmuje się ortopeda?

Przede wszystkim należy zaznaczyć, że ortopedia to specjalizacja głównie zabiegowa. Obejmuje ona swoim zakresem leczenie chorób ortopedycznych, jak wady postawy (zabiegi korygujące i stabilizujące dysfunkcje narządów ruchu), a także chorób reumatycznych i metabolicznych tkanki kostnej (np. osteoporozy) i zmian pourazowych.

Istnieje wiele chorób układu ruchu, a jako najważniejsze z nich wymienia się:

• wady postawy: płaskostopie, stopa szpotawa, stopa koślawa, skrzywienia kręgosłupa;
• wady wrodzone: klatka piersiowa kurza, klatka piersiowa szewska, stopa końsko-szpotawa, stopa wydrążona, wrodzone zwichnięcie stawu biodrowego, marmurkowatość kości;
• osteoporoza;
• nowotwory kości;
• urazy: złamania, zwichnięcia, skręcenia, stłuczenia;
• choroby zwyrodnieniowe stawów;
• jałowe martwice kości;
• choroby zapalne kości i stawów;
• wewnętrzne urazy stawów i wynikające z nich niestabilności;
• chorobę Scheuermanna;
• chonodromalację.

Kiedy zgłosić się do ortopedy?

Ortopeda/traumatolog z pewnością powinien obejrzeć urazy kończyn, którym towarzyszą ból lub obrzęk. Do tego specjalisty należy udać się także z wszelkiego rodzaju dolegliwościami bólowymi dotyczącymi narządów układu ruchu.

Niepokojącymi objawami, jakie należy zgłosić ortopedzie są:

• obrzęk,
• silny ból,
• krwiak,
• patologiczna ruchomość kości,
• płyn w kolanie,
• bóle startowe i rozruchowe,
• trzeszczenie odłamów kości,
• zniekształcenie stawów i ich dysfunkcje,
• asymetria kończyn lub ich elementów.

Diagnoza

Przeprowadzenie badania ortopedycznego zazwyczaj wystarcza, aby lekarz zdiagnozował uszkodzony staw lub kość. Dla potwierdzenia swoich przypuszczeń i w celu zaplanowania najlepszej w konkretnym przypadku terapii, zleca dodatkowo wykonanie badań obrazowych. Najczęściej jest to zdjęcie rentgenowskie (RTG), a jeśli doszło również do urazu głowy, wykonywana jest dodatkowo tomografia komputerowa.

W leczeniu złamań ustawia się w odpowiedni sposób odłamy kostne względem siebie i usztywnia miejsce urazu, aby kości się nie przemieszczały. Zależnie od miejsca złamania lekarz dobiera rozległość gipsowania. W przypadku uszkodzenia kości w trzonie, należy usztywnić ją na całej długości, a więc od stawu do stawu. Uszkodzenia w obrębie stawu wymagają gipsowania na całej długości obu kości wchodzących w jego skład. Ortopedia w przypadku skomplikowanych, wieloodłamowych złamań wykorzystuje specjalne implanty, jak druty, śruby, płytki, wkręty czy gwoździe.

Jak przygotować się do wizyty u ortopedy?

Przede wszystkim warto wiedzieć, że skierowanie do lekarza ortopedy nie jest potrzebne. Wybierając się na konsultację do tego specjalisty należy zabrać ze sobą wszystkie obrazowe badania ortopedyczne, a więc USG, rentgeny, rezonans. Ponadto należy wziąć wszystkie karty informacyjne dotyczące szpitalnego leczenia ortopedycznego. Jeśli pacjent w niedawnym czasie był hospitalizowany na innych oddziałach niż ortopedyczny, powinien na wizytę u ortopedy zabrać także ostatnią kartę leczenia na tym oddziale. Istotną informacją dla lekarza będzie też lista przyjmowanych przez chorego leków oraz ich dawkowanie. Podczas wizyty kluczową rolę odgrywa wywiad z pacjentem, ponieważ zdobywane podczas takiej rozmowy informacje znacznie ułatwiają jednoznaczne zdiagnozowanie choroby. Drugim istotnym elementem jest badanie przedmiotowe – lekarz będzie chciał sprawdzić m. in. zakres ruchomości stawów, występowanie ewentualnych drżeń lub zniekształceń. W tym celu może poprosić pacjenta o wykonanie określonych czynności, jak np. skłony lub przysiady.